Quod ita cum sit, ex tribus primis generibus longe
praestat mea sententia regium, regio autem
ipsi praestabit id, quod erit aequatum et temperatum
ex tribus optimis rerum publicarum modis. Placet enim
esse quiddam in re publica praestans et regale, esse
aliud auctoritati principum inpartitum ac tributum,
esse quasdam res servatas iudicio voluntatique multitudinis. Haec constitutio primum habet aequabilitatem quandam magnam, qua carere diutius vix possunt liberi, deinde firmitudinem, quod et illa
prima facile in contraria vitia convertuntur, ut existat
ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba
et confusio, quodque ipsa genera generibus saepe conmutantur novis, hoc in hac iuncta moderateque permixta conformatione rei publicae non ferme sine magnis principum vitiis evenit. Non est enim causa
conversionis, ubi in suo quisque est gradu
firmiter collocatus et non subest, quo praecipitet ac
decidat.
ch. 46
Sed vereor, Laeli vosque homines amicissimi ac
prudentissimi, ne, si diutius in hoc genere verser, quasi
praecipientis cuiusdam et docentis et non vobiscum
simul considerantis esse videatur oratio mea. Quam
ob rem ingrediar in ea, quae nota sunt omnibus,
quaesita autem a nobis iam diu. Sic enim decerno,
sic sentio, sic adfirmo, nullam omnium rerum
publicarum aut constitutione aut discriptione aut disciplina conferendam esse cum ea, quam patres nostri
nobis acceptam iam inde a maioribus reliquerunt.
Quam, si placet, quoniam ea, quae tenebatis ipsi,
-- --
etiam ex me audire voluistis, simul et qualis sit et
optimam esse ostendam expositaque ad exemplum
nostra re publica accommodabo ad eam, si
potero, omnem illam orationem, quae est mihi habenda de optimo civitatis statu. Quod si tenere et
consequi potuero, cumulate munus hoc, cui me Laelius praeposuit, ut opinio mea fert, effecero.
ch. 47
